17
Kwiecień
Zwiedzaj z SKPT – Okuniew
Okuniew to podwarszawska wieś z miejską historią. Przywilej lokacyjny wydał w 1538 r. król Zygmunt I Stary dla ówczesnego właściciela tych terenów Stanisława z Grodziska Okunia (Okonia). W 1703 r. w mieście zatrzymał się Karol XII, król Szwecji, który musiał stąd uciekać przed atakiem Litwinów.
Wraz z III rozbiorem Okuniew stał się miastem nadgranicznym na ważnym szlaku handlowym. Austriacy umieścili w nim komorę celną. W Królestwie Polskim Okuniew był siedzibą powiatu, jednak po pożarze w 1831 r. miasto już nigdy się nie podniosło, a administracja przeniosła się do Mińska Mazowieckiego, który uzyskał również połączenie kolejowe.
Okuniew utracił prawa miejskie w 1869 r., a o mieszczańskim rodowodzie miejscowości świadczy istniejący do dnia dzisiejszego rynek (obecnie zadrzewiony). Co ciekawe na rynku wylądował w 1786 r. balon z chemikiem Stanisławem Okraszewskim na pokładzie, kończąc lot z warszawskiego Zamku Królewskiego. Kościół św. Stanisława w Okuniewie mocno przypomina warszawski kościół św. Anny na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie. Z tego też powodu niektórzy widzą w Piotrze Aignerze autora okuniewskiej świątyni. Tymczasem kościół został zaprojektowany przez innego architekta związanego z Warszawą – Jakuba Kubickiego. Jednonawowa klasycystyczna świątynia stoi w okolicy dawnego rynku i powstała na przełomie lat 20. i 30. XIX w. dzięki fundacji Tadeusza Łubieńskiego – właściciela dóbr okuniewskich. Zastąpiła ona kościół pochodzący z XVI w. Budynek plebanii w Okuniewie jest bardzo dobrze znany fanom serialu „Plebania”, gdyż gra siedzibę parafii w serialowym Tulczynie. Tymczasem miejscowość Tulczyn istnieje faktycznie i leży na Podolu. O wyborze Okuniew na scenerię serialu zaważył wiejski charakter budynku oraz niewielka odległość dzieląca Okuniew od Warszawy, co ułatwia dojazd ekipie telewizji. Pod Okuniewem w lesie przy drodze na Dobre znajduje się dawny kirkut. Aktualnie teren cmentarza jest nieogrodzony i można na nim znaleźć około kilkunastu nagrobków o różnym stanie zachowania, niestety w większości zdewastowanych. Najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z 1909 r. Gmina żydowska w Okuniewie istniała od XVIII w. W 1921 r. w miejscowości zamieszkiwało ok. 500 Żydów. W kwietniu 1940 r. wszyscy okuniewscy Żydzi zostali deportowani do warszawskiego getta. Pałac w Okuniewie został wybudowany w 1820 r. przez Jana hr. Łubieńskiego, a w rękach jego potomków majątek znajdował się do 2. poł. XIX w., następnie przeszedł w na własność rodziny Lortschów. W 1885 r. na Okuniew składały się: osada miejska, wieś i dobra. Miasto miało 100 domów i 775 mieszkańców, zaś wieś (położona za rzeką) 166 mieszkańców. Na majątek ziemski składały się dodatkowo folwarki Sulejówek i Wola Grzybowa. Miał on łącznie 7527 mórg rozległości, 17 budynków murowanych i 8 drewnianych. Pałac uległ dewastacji i degradacji po II wojnie światowej. Chociaż dziś jest ruiną, a jego stan grozi zawaleniem, to cały czas stanowi interesującą ciekawostkę.
