Kartka z kalendarza – 18 stycznia
18 stycznia 1887 roku w dalekiej Odessie urodził się Tadeusz Tołwiński, urbanista i architekt polski.
Był synem Mikołaja, również architekta, i Jadwigi z Brzozowskich. Wychował się już w Warszawie, tu ukończył gimnazjum. Studiował na politechnice w Karlsruhe. Kierunek jego zawodowych zainteresowań wyznaczyła studyjna wycieczka do Anglii, gdzie zapoznał się z ideą i realizacją miast-ogrodów.
Po powrocie do Warszawy udziela się w Kole Architektów i w TOnZP. Wraz z uruchomieniem w 1915 r. Politechniki Warszawskiej, Tołwiński otrzymuje w niej posadę wykładowcy projektowania, a w 1918 – katedrę Budowy Miast.
Dziełem życia Tołwińskiego była trzytomowa „Urbanistyka”, pionierska i niezwykle wpływowa praca na tym polu w dorobku polskiej nauki. Jako urbanista był zwolennikiem planowego, kartezjańskiego rozwoju miasta według odgórnie narzuconej koncepcji i przeciwnikiem podporządkowywania go dyktatowi własności prywatniej. Jego np. pomysłem, przedstawionym już w 1915 r., było wytyczenie w Warszawie dwóch głównych arterii komunikacyjnych, nazwanych N-S i W-Z. Jak to powiedziano w laudacji z okazji nadania mu doktoratu honorowego PW, „ze szkoły Tadeusza Tołwińskiego wyszli wszyscy bez wyjątku urbaniści polscy, którzy pracują dzisiaj nad odbudową i przebudową miast polskich z Warszawą na czele”.
Najważniejsze dzieła urbanistyczne Tołwińskiego to plany miast-ogrodów: Podkowy Leśnej (pierwszy, niezrealizowany), Ząbek, Młocin i Żoliborza Oficerskiego. Zrealizowane dzieła architektoniczne to zaś: najbardziej znane, czyli Muzeum Narodowe w Warszawie, gimnazjum Stefana Batorego oraz gimnazjum Józefa Sowińskiego.
Ranny na początku 1945 roku nie powrócił już do zdrowia. Wykładał jeszcze na PW oraz AGH, do projektowania nie powrócił. Zmarł 13 stycznia 1951 roku.
Ilustracja za Wiki Commons.
