skpt.warszawa@gmail.com

Kartka z Kalendarza

wrzesień 2021

15 września 1778 roku prezesem Kolegium Kościelnego warszawskiego Zboru Ewangelicko-Luterańskiego, jak wówczas oficjalnie zwała się parafia Św. Trójcy, został Michael Gröll (Michał Grell), warszawski drukarz i wydawca. Gröll był drugim prezesem kolegium w historii parafii. Objął to stanowisko po nieocenionym Piotrze Tepperze, który doprowadził do legalizacji zboru, jego uniezależnienia się od Węgrowa i rozpoczęcia budowy kościoła Św. Trójcy. Tepper z życia kościelnego się nie wycofał, pozostające seniorem prowincji małopolsko-mazowieckiej, jednak właśnie Gröllowi przypadł nadzór nad wybudowaniem kościoła. On też dokonał uroczystego otwarcia świątyni i przekazania kluczy zarządcy, takimi oto słowy: "Klucz ten doręczam wam w imieniu zboru, abyście używali go na żądanie Pasterzy zboru tego przy otwieraniu drzwi tej świątyni, podczas nabożeństw i takowe zamykali wedle udzielonych wam pisemnych instrukcji". Jednak nie z działalności w swej parafii Gröll najbardziej jest znany. jego działalność wydawnicza u schyłku doby saskiej i za czasów stanisławowskich jest nie do przecenienia. W Warszawie osiadł w 1759 roku. August III przydzielił mu kwaterę na Zamku i nadał tytuł komisarza królewskiego. Jego biuro było faktycznie pierwszą warszawską agencją reklamową, a wydawane pismo, "Warszawskie Extraordynaryjne Tygodniowe Wiadomości", pierwszym polskim periodykiem z ogłoszeniami. W 1763 otworzył Gröll na Marywilu księgarnię pod szyldem "Księgarnia Poetów Narodowych". Prowadził ją w bardzo nowoczesny sposób. Jako pierwszy drukował katalog wydawniczy. A że ze sprzedaży książek w XVIII w. (jak i dzisiaj) trudno było wyżyć, asortyment uzupełniał meblami, "artykułami wyposażenia wnętrz", zegarami, a nawet medykamentami. To właśnie sprzedaż leków przyniosła naszemu wydawcy majątek. Gröll druk swoich wydawnictw drukarniom pijarów i jezuitów (!), a także drukarniom w Dreźnie i Lipsku.

You don't have permission to register