Kartka z kalendarza – 9 listopada
Dziś mija równo 35 lat odkąd TVP zaczęła emitować jeden z bardziej znanych i lubianych „warszawskich” seriali – „Dom” w reżyserii Jana Łomnickiego, wg scenariusza tegoż i Andrzeja Mularczyka. Serial miał w zamyśle pokazywać całą historię PRL, z naciskiem na to jak to w kraju jest dobrze i coraz lepiej (nie zapominajmy, że zdjęcia powstawały w roku 1980, w „gorącym” okresie strajków i niedoborów), niemniej Janicki z Mularczykiem zdecydowali się na pokazanie losów kilku rodzin zamieszkujących jedną warszawską kamienicę, a stosunek do przedstawianych w serialu czasów niejednokrotnie był – na tyle na ile się dało – krytyczny. Pierwszych 12 odcinków serialu powstało w latach 1980-1987, kolejne, już nie tak udane, w latach 90.
Serial o losach pochodzącego ze wsi Andrzeja Talara, byłego AKowca i skazanego za dezercję żołnierza LWP, pracującego w FSO, o jego miłości do pochodzącej z przedwojennej mieszczańskiej rodziny Basi Lawinówny, w które wplecione są wątki rodzin Lermaszewskich („starych warszawskich cwaniaków”), Bawolików (piłkarza „Polonii” i sędziego „z zasadami), Popiołków (przedwojennego dozorcy i jego rodziny), Jasińskich (robociarzy z Woli, którzy mieszkanie w centrum dostali „z awansu społecznego”), dra Kazanowicza (który stracił rodzinę w powstaniu, a sam miał obozową traumę) czy rodziny Andrzeja ze wsi, zgromadził wielką widownię i do tej pory jest czasem powtarzany w telewizji. Duża w tym zasługa reżysera, który namówił na grę w serialu wielu znanych aktorów, takich jak Wirgiliusz Gryń, Barbara Rachwalska, Jan Englert, Bożena Dykiel, Józef Nowak, Tadeusz Janczar czy Wacław Kowalski. Od serialu zaczęły się również kariery takich aktorów jak Krzysztof Pieczyński czy Joanna Żółkowska, zaś niektórzy zostali jedynie aktorami jednej roli, jak choćby Tomasz Borkowy, grający serialowego Andrzeja, czy Stefan Szmidt (Kostek Bawolik). Rola Popiołka była ostatnią rolą Wacława Kowalskiego (choć opowieść jakoby zmarł on na planie serialu jest nieprawdziwa), a rola Kazanowicza – cierpiącego na schizofrenię Tadeusza Janczara. W serialu wystąpił też Tomasz Mędrzak – dla którego rola niepokornego Leszka była chyba jedyną szansą zerwania z przyklejonym do niego Stasiem z „W pustyni i w puszczy”.
Miłośnicy Warszawy znajdą w serialu wiele odniesień do jej najnowszej historii. Pokazana jest budowa PKiN, Stadionu Dziesięciolecia, Festiwal Młodzieży w 1955 roku, październik 1956 w FSO. Sam serialowy „Dom” to kamienica, której na mapie Warszawy nie znajdziemy, jako że w miejscu adresu Złota 25 stoi teraz Pałac Kultury i Nauki. Z tego powodu w serialu wystąpiła kamienica przy ulicy Pańskiej 85, której zdjęcie, za polskiekrajobrazy.pl, prezentujemy.
