Kartka z kalendarza – 23 września
22 września 1882 roku zmarł w Warszawie ks. Leopold Marcin von Otto, luterański duchowny i działacz narodowy, który wywarł wielki wpływ na tożsamość narodową warszawskich i cieszyńskich ewangelików.
Urodził się w Warszawie w 1819 roku, w rodzinie o korzeniach francuskich (hugenockich), która do Polski przybyła z Saksonii za czasów Augusta II. Tu spolonizowała się i otrzymała indygenat. Leopold był synem Jakuba, oficera kawalerii, uczestnika insurekcji kościuszkowskiej.
Leopold Otto ukończył gimnazjum w 1839 roku, po czym studiował ekonomię w Dorpacie (Tartu) i teologię w Berlinie. Po powrocie do Królestwa objął stanowisko proboszcza w Piotrkowie Trybunalskim, a następnie II proboszcza parafii warszawskiej. Był duchownym zaangażowanym społecznie, organizował przedsięwzięcia charytatywne, ale przede wszystkim starał się wzmocnić pozycję języka polskiego w życiu warszawskiego zboru. W 1849 roku zaczęto po polsku prowadzić protokoły zgromadzeń parafialnych. W 1860 wprowadzono polskie nabożeństwa wielkopiątkowe. W 1861 roku posunięto się dalej i zrównano nabożeństwa główne – był to jeden z kroków, który postawił Otto w otwartym konflikcie z władzami publicznymi i kościelnymi. Tu warto przypomnieć, że Otto zajmował przez cały ten okres jedynie stanowisko II proboszcza, a I proboszcz, a zarazem superintendent generalny Królestwa Polskiego, Juliusz Ludwig był zdecydowanie lojalny wobec władz i przeciwny polonizacji zboru.
Działalność publiczna Otto była również jednoznacznie propolska. Brał udział w pogrzebie „pięciu poległych”. Był członkiem Dyrekcji Konstablów, ochotniczej straży obywatelskiej, a następnie członkiem Rady Miejskiej. Organizował w kościele Św. Trójcy nabożeństwa patriotyczne, a po brutalnej pacyfikacji nabożeństw w katedrze i kościele św. Anny dołączył do akcji zamykania warszawskich świątyń. Został aresztowany 27 października 1861 roku i osadzony na Cytadeli. Ze względu na stan zdrowia i koneksje rodziny uniknął zesłania, jednak po zwolnieniu z więzienia opuścił Królestwo i wyjechał do Cieszyna, gdzie kontynuował – w lokalnej skali i warunkach – swoją działalność.
Powrócił do Warszawy w 1875 roku i ponownie objął urząd II pastora. W zmienionej sytuacji politycznej skupił się bardziej na pracy pisarskiej, oświatowej i wydawniczej. Warto choćby wspomnieć, że to ks. Otto rozpoczął wydawanie „Zwiastuna Ewangelicznego”, prawdopodobnie najstarszego wydawanego do dzisiaj (choć nie bez przerw) polskiego czasopisma. Jego pierwszy numer ukazał się 15 stycznia 1863 roku.
Leopold Otto był trzykrotnie żonaty, w tym z Emilią Linde, córką samego Samuela Bogumiła. Miał ośmioro dzieci.
Na zdjęciu (wikimedia.org) jeden z najlepszych i najbardziej znanych warszawskich pomników nagrobnych. Statuę ks. Otto wyrzeźbił Jan Kryński, wygrywając ogłoszony w 1885 roku konkurs. Warto wspomnieć, że nim trafiła ona w 1887 r. na cmentarz przy Młynarskiej, była eksponowana, jako wybitne dzieło sztuki, przez Towarzystwo Zachęty.
