Kartka z kalendarza – 23 czerwca
Wczesne dzieje Warszawy mają to do siebie, że swój rozwój i wzrost znaczenia zawdzięczała nieszczęściom czy pechowi innych ośrodków. Począwszy od wydarzenia, które było prawdopodobnie warunkiem sine qua non jej zaistnienia.
23 czerwca 1262 roku sprzymierzone siły Litwinów i Rusinów, pod dowództwem książąt Ostafija Konstantynowicza i Szwarna Danyłowicza, po spaleniu Płocka i spustoszeniu Mazowsza, stanęły pod grodem w Jazdowie. W warowni przebywał książę Siemowit I wraz z synem Konradem (późniejszym Konradem II czerskim). Obrona nie trwała długo. Późniejsze kroniki sugerują zdradę jednego z dworzan, być może kapelana księcia, niejakiego Goszcza. Niewykluczone jednak, że do sukcesu napastników przyczynił się element zaskoczenia – przekazy podkreślają, że Litwini i Rusini poruszali się bardzo szybko i skrycie.
W owych czasach jednym z najcenniejszych „łupów” byli wysoko urodzeni jeńcy. Jak pisze Długosz (acz również długo po tych wydarzeniach), taki też los przypadł naszym książętom. Młodego Konrada pojęli Litwini, zaś Siemowit przypadł Rusinom. Ci zaś nie wzięli księcia do niewoli, a ścięli go (miał tego dokonać sam Szwarno) na miejscu. Niewykluczone jednak, że książę padł w walce, a kronikarze ubarwili jego śmierć propagandowo.
Spalenie Jazdowa zrobiło miejsce dla nowego grodu, kilka kilometrów w dół rzeki, który da początek Warszawie. W miejscu omawianych wydarzeń ustawiono pomnik-kolumnę.
A Konrad, po około dwóch latach pobytu w niewoli, powrócił na Mazowsze, objął dzielnicę południową ze stolicą w Czersku i panował długie trzydzieści lat, sięgając nawet – choć na krótko – po Sandomierz.
Ilustracja – pieczęć poległego Siemowita I – za wikimedia.org
