Kartka z kalendarza – 15 maja
Jeśli zastanawiają się Państwo, jaki fragment dawnej Warszawy prezentuje powyższa rycina i nie znajdują satysfakcjonującej odpowiedzi, to prosimy się nie martwić. To nie Warszawa, a przynajmniej nie do końca.
15 maja 1776 roku otwarto w dawnych ogrodach Czapskich, wówczas już należących do Marii Anny Brühlowej, miejsce rozrywki dla zamożnych warszawiaków. W ogrodzie stanęły cztery pawilony, symbolizujące cztery pory roku, w których serwowano posiłki i przygrywała orkiestra. Cały ogród był obficie iluminowany, a codziennie urządzano pokazy fajerwerków.
Założycielami przedsięwzięcia byli dwaj dżentelmeni: bankier Fryderyk Kabryt, który wniósł kapitał oraz Franciszek Ryx, kamerdyner królewski i ekspert w organizowaniu wszelakich rozrywek. Panowie nazwali swój ogród, zgodnie z obowiązującą w całej Europie modą, „Vauxhall”, od słynnych i wyrafinowanych londyńskich „Vauxhall Gardens”.
Jak już wspomnieliśmy, ogród był przeznaczony dla warstw wyższych. Wstęp do niego kosztował 4 złp, a z prawem korzystania z pawilonów – 8 złp. Była to znaczna kwota, nawet jednak, gdyby ktoś spoza towarzystwa ją uzbierał, to poinformowano by go, że „dostęp dla pospólstwa i osób w liberii zabroniony”.
Ogród swój charakter utracił ostatecznie w latach 70. XIX wieku, kiedy to ówcześni właściciele, Przeździeccy, rozparcelowali ogród, wyburzyli zamykającą go od Nowego Światu kamienicę, a główna aleja stała się ulicą. Nazwano ją oczywiście Foksal, od spolszczonej nazwy ogrodu.
Ulica zmieniała nazwę kilkukrotnie. W latach 1934-39 była ulicą Pierackiego, zaś w latach 1946-50 – Jugosławiańskiej Brygady Pracy. W 1950 Jugosławia była już be, więc przywrócono historyczną nazwę.
A na ilustracji – Vauxhall Gardens na rycinie Samuela Vale’a z 1751, za british-history.ac.uk.
