Kartka z kalendarza – 8 stycznia
We wrześniu pisaliśmy o śmierci Bogusława Leszczyńskiego w 1659 roku, a dzisiaj wspomnimy wydarzenie, dzięki któremu ten magnat z Wielkopolski na stałe zapisał się w historii Warszawy. Trzeba jednak wspomnieć, iż udział w nim miał również jego wuj, kasztelan gnieźnieński Jan Leszczyński. Obydwaj 8 stycznia 1648 r. na zakupionej od miasta Stara Warszawa podłużnej roli założyli prywatne miasto – jurydykę Leszno.
Ród Leszczyńskich stanowił odbicie przemian, jakie zachodziły w tym czasie w Rzeczpospolitej. Z jednej strony mamy do czynienia z osobami uzyskującymi wysokie stanowiska w polskim episkopacie, z tytułem prymasa włącznie, jak Wacław Leszczyński, z drugiej zaś strony mamy „papieża kalwinów” – Rafała Leszczyńskiego. Jak już o tym pisaliśmy wcześniej, Bogusław Leszczyński ułatwiając sobie karierę polityczną zdecydował się na konwersję na katolicyzm, lecz nigdy nie zapomniał o swoich dawnych braciach.
Ponieważ jurydyki były prywatnymi miastami, to ich właściciele ustalali, jakie prawa będą w nich obowiązywały. Leszczyńscy zadbali, aby w przeciwieństwie do Starej i Nowej Warszawy dysydenci mieli zapewnioną wolność wyznania. Spowodowało to szybki napływ na Leszno dużej ilości ewangelickich rzemieślników oraz rozwój protestanckiej wspólnoty.
Jurydyka rozciągała się od okolic ulicy Żelaznej, aż do Pl. Bankowego, zaś jej nazwa zaczęła być identyfikowana z jej główną ulicą. Obecnie pokrywa się ona z Aleją „Solidarności”. Pod numerem hipotecznym 722 znajdował się ratusz Leszna. Prezentowana (za wczorajidzis.blogspot.com) dziś rycina Zygmunta Vogla ukazuje ten właśnie budynek około roku 1785. Ratusz stracił w początku XIX wieku swoją wieżę, zaś najprawdopodobniej w początkach XX w. jego mury użyto przy budowie kamienicy, która nie przetrwała II wojny światowej.
