Kartka z kalendarza – 25 listopada
25 listopada 1795 roku w Warszawie zmarł, w opuszczeniu i nędzy, Jan Chrystian Kamsetzer, jeden z czołowych architektów doby stanisławowskiej.
Pochodził z Drezna, z niezamożnej rodziny mieszczańskiej. Być może praca w Polsce była mu pisana od zawsze, gdyż jego najstarsze znane, młodzieńcze rysunki przedstawiają Sobieskiego pod Wiedniem. Studiował w drezdeńskiej Akademii Sztuk Pięknych, aż w 1773 roku, w wieku dwudziestu lat, został przyjęty na służbę u Stanisława Augusta. Tam pracował zrazu jako konduktor (budowniczy), podlegający naczelnemu architektowi królewskiemu: najpierw Jakubowi Fontanie, później Dominikowi Merliniemu. Wiele podróżował. Był z poselstwem w Turcji, później bywał we Włoszech, Francji, Anglii, Holandii, krajach niemieckich. Z wojaży przywoził najmodniejsze wzorce architektoniczne, a jako twórca wybijał się stopniowo na coraz większą samodzielność.
Jego najważniejsze dzieła to oczywiście szereg obiektów w Łazienkach (sala balowa Pałacu na Wodzie, Teatr na Wyspie, Nowa Kordegarda, liczne elementy założenia ogrodowego), niektóre wnętrza zamkowe, pałac Raczyńskich, Pałac Tyszkiewiczów-Potockich, oficyny pałacu Czapskich (w których potem mieszkał Wiadomo Kto), a poza Warszawą pałac Mielżyńskich w Pawłowicach, kolegiata w Radzyminie czy kościół w Petrykozach. Zajmował się również malarstwem.
W roku 1790 został nobilitowany. W randze kapitana wziął udział w insurekcji kościuszkowskiej. Po upadku króla i Rzeczypospolitej stracił źródło utrzymania i zmarł w wieku zaledwie 42 lat. Został pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim na Woli, jednak nie zachowały się dane o dokładnym miejscu pochówku.
Ilustracja: portret architekta pędzla Karola Bechona, za mnw.art.pl.
