Kartka z kalendarza – 6 października
Dzisiejsza „kartka z kalendarza Warszawy” poświęcona jest wydarzeniu, które zmieniło bieg historii Rzeczpospolitej w XVIII wieku, a jest nim rozpoczęcie obrad sejmu w 1788 r., który do historii przejdzie jako Czteroletni albo Wielki. Chociaż był to sejm zwykły, który zbierał się co dwa lata, to jednak już przed jego zebraniem łączono z nim wielkie nadzieje.
Król Stanisław August starał się wykorzystać ówczesną sytuację międzynarodową celem wzmocnienia Rzeczpospolitej. Rosja, która gwarantowała ustrój Rzeczypospolitej szykowała się do wojny z Turcją na południu. Rozluźnieniu uległy również stosunki pomiędzy dworami w Berlinie i St. Petersburgu. Stanisław August pragnął stworzyć sojusz wojskowy rosyjsko-polski, wymierzony przeciwko Turcji. Jednocześnie w ramach sojuszu Polska miała dostarczyć na przyszły front oddziały kawalerii, co wiązałoby się z ograniczonymi reformami oraz aukcją wojska.
W wyniku zjazdu w Kaniowie oraz działań polskiej dyplomacji caryca wyraziła zgodę na przeprowadzenie sejmu w 1788 r. pod węzłem konfederacji, celem ratyfikowania sojuszu. Chociaż po koniec września zgoda na sojusz została cofnięta, to posłowie 6 października 1788 r. zebrali się na Zamku Królewskim w Warszawie. Obradom przewodniczył poseł Franciszek Antonii Kwilecki w zastępstwie marszałka starej laski Stanisława Kostki Gadomskiego. Dopiero dnia następnego zawiązano konfederacje pod przewodnictwem Stanisława Małachowskiego dla Korony oraz Kazimierza Nestora Sapiehy dla Wielkiego Księstwa.
Zapewne nikt ze zgromadzonych 6 października 1788 r. posłów nie sądził, iż sejm, który miał trwać 6 tygodni potrwa w rzeczywistości 32 miesiące, aż do maja 1791 r. i dokona daleko idących zmian w ustroju Rzeczpospolitej.
