Kartka z kalendarza – 16 kwietnia
Urodziny obchodzili dzień po dniu – Andrzej Romocki urodził się 16 kwietnia 1923 roku, Jan – 17 kwietnia dwa lata później. Pochodzili z ziemiańskiej rodziny inteligenckiej, w której tradycje patriotyczne były silnie zakorzenione. Obaj dziadkowie chłopców brali udział w Powstaniu Styczniowym, zaś ojciec, Paweł Romocki, był majorem Wojska Polskiego w stanie spoczynku, byłym żołnierzem I Korpusu gen. Dowbora-Muśnickiego, kawalerem orderu Virtuti Militari.
Kampanię wrześniową bracia spędzili wraz z matką na wsi. Po zakończeniu działań wojennych rodzina powróciła do Warszawy.
28 czerwca 1940 ojciec braci znalazł się na drodze samochodu, prowadzonego przez pijanego niemieckiego żołnierza – zginął na miejscu.
W tym samym roku Andrzej wstępuje do konspiracji pod pseudonimem „Morro”. Działa w organizacji małego Sabotażu „Wawer”, a w roku 1942 wraz z całą organizacją wchodzi w skład Szarych Szeregów. Szybko daje poznać się jako dobry dowódca – kieruje akcją likwidacji strażnicy niemieckiej Sieczychy, w której jedyną śmiertelną ofiarą po stronie polskiej jest obserwator Tadeusz Zawadzki „Zośka”. Sprawne dowodzenie sekcją „Streifa” w akcji „Wilanów” rekompensuje błędy, jakie zostały popełnione podczas jej przygotowania.
Po tej akcji ”Morro” zostaje dowódcą II kompani batalionu „Zośka”, noszącej kryptonim „Rudy”. Bezprzykładnie odważny na polu walki, w działalności konspiracyjnej spotykał się z zarzutami nadmiernej służbistości, co powodowało konflikty z podwładnymi.
Tuż przed wybuchem Powstania Warszawskiego stawia do raportu karnego i wysyła na urlop… samego siebie. W związku z planowanym nadejściem godziny „W” z urlopu zostaje odwołany i mianowany zastępcą Ryszarda Białousa „Jerzego”, dowódcy batalionu „Zośka”.
Plutony pod jego dowództwem w pierwszych dniach powstania zdobywają dwa czołgi PzKpfw V Panther. Dowodzi podczas ryzykownego przejścia po powierzchni ze Starówki do Śródmieścia kompani „Rudy” po nieudanym przebiciu pomiędzy dzielnicami.
Dowodzona przez niego kompania „Rudy” została uznana przez dowództwo AK za najlepszą spośród 40-tysięcznej załogi żołnierzy walczących w Powstaniu Warszawskim, a Andrzej Romocki stał się jedną z legend powstania.
Zginął 15 września 1944 w czasie walk na Czerniakowie.
Podobną drogę przeszedł jego młodszy brat, Jan. Również niezwykle odważny na polu walki, wyróżniał się wśród żołnierzy tym, że był wyjątkowo obiecującym poetą. Do dzisiaj zachowało się tylko klika wierszy. W czasie powstania odznaczony najpierw Krzyżem Walecznych, a później Orderem Virtuti Militari V klasy, 12 sierpnia został ciężko ranny. Zginął 18 sierpnia 1944 w czasie bombardowania szpitala na Miodowej.
Wojnę przeżyła Janina Romocka, która pisała aż do śmierci w roku 1975 pamiętnik w formie listów do synów. Na jego podstawie powstał film „Warszawska Niobe”, dostępny pod poniższym linkiem.
Zapraszamy do zapoznania się z historią rodziny Romockich poprzez pryzmat wspomnień żony i matki, która straciła męża i synów w czasie wojny: http://youtu.be/g4Ajy_iJhd0
