Kartka z kalendarza – 17 stycznia
Dnia 17 stycznia 1985 roku, w 40. rocznicę zakończenia operacji warszawskiej I Armii WP, na praskim brzegu Wisły, u zbiegu ulic Okrzei i Wybrzeże Helskie, odsłonięto Pomnik Kościuszkowców.
Pomnik upamiętniać miał próby niesienia pomocy lewobrzeżnej Warszawie przez oddziały polskie, które w połowie września 1944 wraz z oddziałami Armii Czerwonej zajęły Pragę. Inicjatorem budowy pomnika był gen. bryg. Włodzimierz Sokorski, znany bardziej jako czołowy politruk I AWP oraz późniejszy prezes Radia i Telewizji. Miał on powstać na 35., potem na 36. rocznicę, ale wtedy władza miała inne problemy i w końcu pomnik udało się odsłonić dopiero w 1985 roku.
Autorem projektu jest Andrzej Kasten (z kolei ten był w czasie wojny AKowcem), znany również z pomnika Waleriana Łukasińskiego na Nowym Mieście przy farze. Rzeźba przedstawia żołnierza w rozwianej pelerynie, w polskiej rogatywce i z pepeszą, wykonującego dramatyczny gest w kierunku lewego brzegu Wisły. Całość mierzy 16 m, z czego pomnik 12, i waży 48 ton.
Opinie na temat pomnika są skrajne, choć na pewno rzuca się w oczy jego wielkość i przestrzeń, którą zajmuje, zwłaszcza skonfrontowane z okolicznymi zabudowaniami. Ostatnio, po ekscesach narodowców z „hajlowaniem” w knajpach, młodzież zaczęła określać pomnik jako „pięć piw proszę”, choć jest to relatywnie nowa wykładnia.
Zdjęcie (własne) przedstawia pomnik wg stanu na luty 2012 r., widziany od strony wylotu ul. Panieńskiej.
