Kartka z kalendarza – 2 stycznia
2 stycznia 1939 roku nadano imię Eryka Dahlberga niewielkiej uliczce na warszawskim Kole. Mamy więc do czynienia z bardzo nietypową sytuacją: oto miasto honoruje oficera najeźdźczej armii, który bynajmniej nie wsławił się jakimś szlachetnym gestem czy honorowym czynem, a skrupulatnie realizował swoje zadanie: nadzorowanie i, czasem, rabowanie i burzenie zdobytych miast i zamków. Jednak ubocznym skutkiem działalności Dahlberga jest wspaniały zbiór map, planów i panoram, który dziś stanowi nieocenione źródło do badań nad siedemnastowieczną Polską, w tym Warszawą.
Erik Dahlbergh urodził się 10 października 1625 roku w rodzinie chłopskiej. Karierę rozpoczął jako skryba, szybko jednak zwrócił uwagę przełożonych swoimi talentami. Szybko uzyskał nominację oficerską, zaczęto powierzać mu coraz bardziej odpowiedzialne zadania, a nadzorowanie we Frankfurcie spłaty kontrybucji należnych Szwedom wykorzystał na pogłębione studia nad matematyką, inżynierią i architekturą.
Wysłany na wojnę z Rzecząpospolitą służy w randze podpułkownika i nadzoruje zdobyte zamki i twierdze. Wysadza zamki w Złotowie, Kruszwicy i Łowiczu. Szczęśliwie, dokumentuje je starannie. Uwiecznia również liczne epizody tej wojny. Podczas kampanii duńskiej jest już generałem i naczelnym inżynierem armii szwedzkiej. Przysłuży się jeszcze krajowi na początku Wielkiej Wojny Północnej; jego prace i działania przyniosą mu przydomek „szwedzkiego Vaubana”. Umiera w randze feldmarszałka 16 stycznia 1703 roku.
Ilustracja przedstawia bardzo ciekawy pomnik: Karola X Gustawa (konno) i stojącego u jego boku naszego dzisiejszego bohatera, Eryka Dahlberga. Pomnik, znajdujący się na rynku w Uddevalli wykonał w 1915 roku znany rzeźbiarz Theodor Lundberg.
Doskonały zbiór prac Dalberga można znaleźć w dziele Samuela von Pufendorfa „De rebus a Carolo Gustavo Sveciae rege…”: http://www.polona.pl/item/7923575/
Zdjęcie: wikimedia.org
