Kartka z kalendarza – 1 czerwca
W myśl ustaleń sejmu konwokacyjnego po wyborze Stanisława Augusta na króla Rzeczypospolitej, z dniem 1 czerwca 1765 roku weszła w życie ustawa powołująca komisje Boni Ordinis (Dobrego Porządku), mające w założeniu zreformować ustrój miast w naszym kraju. Pierwsza taka komisja została ustanowiona w Starej i Nowej Warszawie.
Mimo że na efekty działań komisji trzeba było czekać długo, bo niekiedy aż do Sejmu Wielkiego, a i same komisje nie powstawały od razu (dla przykładu w miłującym porządek Poznaniu dopiero w 1780 r.) to ich działalność można – przynajmniej w teorii – zaliczyć do nowoczesnych i reformatorskich. Komisje miały się zająć regulowaniem stosunków w miastach – prawa własności (położyły podwaliny pod likwidację blokujących rozwój miast jurydyk) jak również miały za zadanie opracować przepisy dotyczące funkcjonowania takich aspektów miasta jak szpitale, policja miejska, organizacja służb publicznych (straż pożarna, brukowanie ulic itp). Z ciekawostek – KDP dla Warszawy była pierwszą, która zaczęła karać za żebractwo.
Z drugiej strony założenie Komisji było na wskroś konserwatywne. Do prac mających poprawić działanie miast nie dopuszczono… samych mieszczan. Komisje były powoływane z lokalnej szlachty, która nie zawsze miała interes w rozkwicie miast, stąd efekty ich działań nierzadko były bardzo mizerne. Jest to zresztą charakterystyczne dla polityki Stanisława Augusta, który przy całym swoim reformatorskim zapale nie potrafił przeskoczyć stanowych ograniczeń i uprzedzeń.
Na ilustracji relief ze wspomnianego Poznania, upamiętniający powołanie komisji w tymże mieście, za wikimedia.org.
