Kartka z kalendarza – 1 marca
Niewiele jest światowych marek, mogących chwalić się polskimi korzeniami. Marka z najwyższej półki, którą założyłby (prawie) warszawiak z pochodzenia – jest, jak sądzimy, tylko jedna. 1 marca 1877 roku zmarł w Genewie Antoni Patek, przedsiębiorca, powstaniec listopadowy, działacz Wielkiej Emigracji.
Antoni Norbert Patek urodził się w 1811 lub 1812 roku w Piaskach Szlacheckich na Lubelszczyźnie wniezamożnej rodzinie szlacheckiej. Kiedy był dzieckiem, jego rodzice przenieśli się do Warszawy. W 1928 roku wstąpił do 1. Pułku Strzelców Konnych. W jego szeregach brał udział w powstaniu listopadowym i dwukrotnie został ranny. Dosłużył się stopnia oficerskiego i złotego krzyża Virtuti Militari. Po przegranej powstania udał się, jak tysiące jemu podobnych, na emigrację. Brał udział w jej organizowaniu, był nawet komendantem punktu etapowego.
Osiedlił się we Francji, następnie przeniósł do Szwajcarii. Imał się różnych zajęć, po czym wszedł w rozwijającą się w alpejskim kraju branżę zegarmistrzowską. W 1839 roku zawiązał spółkę z innym polistopadowym emigrantem, Franciszkiem Czapkiem, i rozpoczął produkcję zegarków pod firmą „Patek, Czapek & Cie”. „Targetem” spółki byli polscy emigranci, stąd koperty czasomierzy były ozdabiane to wizerunkiem Kościuszki czy Poniatowskiego, to Matki Bożej czy innymi patriotycznymi motywami (http://chronos24.pl/wp/
W 1845 roku drogi wspólników się rozeszły. Przedsiębiorstwo Czapka przetrwało jeszcze tylko ćwierć wieku, natomiast Patek rozpoczął marsz do elity. Wziął na wspólnika utalentowanego francuskiego zegarmistrza Adriena Philippe’a. Spółka zasłynęła szeregiem nowatorskich rozwiązań: naciągu za pomocą koronki (w miejsce kluczyka), niezależnego sekundnika oraz wprowadzeniem zegarka naręcznego. Przepustką do sławy było kupno zegarka Patek-Philippe przez królową Wiktorię – wkrótce europejscy arystokraci, a i koronowane głowy, zaczęli ustawiać się w kolejce pod genewską manufakturą.
Antoni Patek do Polski już nie wrócił, jednak sprawy polskie wspierał. Zaangażował się w wydarzenia Wiosny Ludów. Udzielał pomocy kolejnym polskim emigrantom. Był aktywnym działaczem katolickim, szczególnie blisko pozostawał zakonu zmartwychwstańców. Niedługo przed śmiercią otrzymał tytuł hrabiowski, stąd do historii przeszedł jako Antoine de Patek. Został pochowany na cmentarzu Châtelaine w Genewie.
Ilustracja za Wikipedia Commons.
