Kartka z kalendarza – 23 grudnia
23 grudnia 1750 roku urodził się w Dreźnie Fryderyk August Józef Maria Antoni Jan Nepomucen Alojzy Ksawery Wettyn, elektor saski jako Fryderyk August III, król Saksonii i książę warszawski jako Fryderyk August I.
Był synem księcia Fryderyka Krystiana i Marii Antoniny z Wittelsbachów, wnukiem króla Augusta III. Tron elektorski po przedwcześnie zmarłym ojcu objął już w wieku lat 13. W 1765 r. jego stryj, regent Franciszek Ksawery zrzekł się w jego imieniu pretensji do tronu polskiego na rzecz Stanisława Augusta. Jednak już w 1771 r. biskup Adam Stanisław Krasiński, jeden z przywódców konfederacji barskiej zaproponował mu koronę po zdetronizowanym, zdaniem konfederatów, królu Stanisławie. Fryderyk propozycji nie przyjął.
Ta ostrożność, zręczne zmienianie sojuszy i lawirowanie między potężniejszymi sąsiadami w końcu się opłaciło. Po polską koronę, przyznaną mu przez konstytucję 1791 nie sięgnął, nie chcąc zatargów z Rosją, jednak w 1806 koronował się, w porę przechodząc na stronę zwycięskiego Napoleona, na króla Saksonii. W 1807 roku zaś otrzymał tytuł księcia warszawskiego, obejmując zwierzchnictwo nad tym wykrojonym z ziem odbitych Prusom państewkiem.
Król-książę rezydował w Dreźnie, na ziemie polskie przyjeżdżając rzadko, kontakt z księstwem utrzymując poprzez swych ministrów, zwłaszcza Feliksa Łubieńskiego i Stanisława Brezę. Wynegocjował z Napoleonem umorzenie znacznej części długów, przejętych po panowaniu pruskim, choć ostatecznie pogorszyło to stan finansów księstwa. Utworzył w 1808 r. Archiwum Ogólne Krajowe, czyli dzisiejsze Archiwum Główne Akt Dawnych. Poparł powstanie Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego w 1812 r. i przekazał jej większość prerogatyw.
Jak wiadomo, po 1812 r. sprawy dla Napoleona i jego sojuszników przybrały niekorzystny obrót. Wzięty w kleszcze sytuacji geopolitycznej i militarnej Fryderyk August nie zdołał się już wykręcić. Po bitwie pod Lipskiem stał się zakładnikiem Koalicji. Na Kongresie Wiedeńskim, do którego go zresztą nie dopuszczono, utracił księstwo warszawskie, które przypadło Rosji, oraz niemal połowę terytorium królestwa na rzecz Prus. Zachował jednak koronę, którą jego dynastia nosiła aż do 1918 roku.
Ilustracja: Fryderyk August jako książę warszawski i Wielki Mistrz Orderu Orła Białego na obrazie niezawodnego Marcella Bacciarellego z 1808 roku, za wikimedia.org
