Kartka z kalendarza – 3 grudnia
3 grudnia 1906 roku odbyło się zebranie założycielskie Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. W sali Muzeum Przemysłu i Rolnictwa (Odwachu na Krakowskim Przedmieściu) spotkało się ok. stu osób, w tym inicjatorzy powstania Towarzystwa: Aleksander Janowski – urzędnik kolejowy, społecznik, krajoznawca, Kazimierz Kulwieć – pedagog i przyrodnik oraz Zygmunt Gloger – etnograf. Prezesem obrano Glogera, a sekretarzem zarządu – Janowskiego.
Statut organizacji, tzw. ‚Ustawa PTK’, został zatwierdzony nieco wcześniej, 27 października. Głównym celem Towarzystwa miało być „zbieranie wiadomości krajoznawczych i szerzenie ich wśród ogółu oraz gromadzenie zbiorów naukowych dotyczących ziem polskich, organizowanie wycieczek po kraju, tworzenie oddziałów prowincjonalnych, urządzanie wystaw krajoznawczych, roztaczanie opieki nad pamiątkami historycznymi oraz osobliwościami przyrody”. Powstanie organizacji o tak zdefiniowanych zadaniach było możliwe tylko dzięki liberalizacji po Rewolucji 1905 roku. Trzeba przyznać, że założyciele idealnie utrafili w sprzyjający moment – już rok później podobne przedsięwzięcie mogłoby napotkać przeszkody ze strony państwa.
Szczególną uwagę zwraca umieszczenie przymiotnika ‚polskie’ w nazwie. Nawet w owym okresie było to śmiałe posunięcie. Jeszcze śmielszy był projekt znaku Towarzystwa (ilustracja). Wprawdzie Urząd Gubernialny nie zgodził się na bezpośrednie umieszczenie w nim polskiego orła, jednak umieszczono w nim herby trzech miast, „stolic” trzech zaborów: Warszawy, Poznania i Krakowa. Połączone pierścieniem symbolizowały jedność ziem polskich, co, jak wiemy, za dwanaście lat miało się urzeczywistnić.
Polskie Towarzystwo Krajoznawcze istniało do 16 grudnia 1950 roku, gdy na wymuszonym politycznymi okolicznościami zjeździe zostało rozwiązane, a następnie przekształcone, w połączeniu z Polskim Towarzystwem Tatrzańskim, w Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze.
Ilustracja: miastospoleczne.pl
