Kartka z kalendarza – 7 stycznia
Rankiem, 7 stycznia 1795 roku, w swojej karocy opuszczał Warszawę Stanisław August. Zapewne król nie wiedział, iż już nigdy nie będzie danym powrócić mu do miasta, w którym spędził większość swojego 31-letniego panowania.
Wydarzenie to poprzedził szturm, upadek i rzeź Pragi, do której doszło 4 listopada 1794 r. Po nim dla wszystkich stało się jasne, że zarówno król, Warszawa jak i resztki Rzeczpospolitej są już tylko na łasce Katarzyny II. Na marginalizowanym w trakcie Insurekcji Kościuszkowskiej Stanisławie Auguście spoczął obowiązek wynegocjowania możliwie najłagodniejszych warunków kapitulacji Warszawy, liczył na to zarówno jej magistrat, a może przede wszystkim jej mieszkańcy. Naczelnik powstania Tomasz Wawrzecki uważał zaś, iż król powinien opuścić miasto wraz z wycofującymi się wojskami powstańczymi. Ostatecznie król postanowił pozostać na Zamku i był zasypywany najróżniejszymi prośbami o wstawiennictwo, którym z reguły nie mógł zadośćuczynić.
Decyzję o konieczności opuszczenia stolicy przez Stanisława Augusta podjęła ostatecznie Katarzyna II. Pomimo początkowych prób przeciwstawienia się tej decyzji i powoływaniu się na niekorzystną pogodę, ostatecznie 7 stycznia 1975 r. wraz z najbliższym gronem współpracowników, tj. ok. 100 osobami, król wyjechał z Warszawy. Za cel podróży caryca wybrała Grodno, gdzie też w 31 rocznicę swojej koronacji Stanisław August abdykował.
Marcello Bacciarelli, „Portret króla Stanisława Augusta z klepsydrą”; culture.pl
