7 listopada
7 listopada 1914 roku otwarto jeden z emblematycznych gmachów wielkomiejskiej Warszawy: Dom Towarowy Braci Jabłkowskich.
Początki firmy sięgają lat ’80 XIX wieku, kiedy to potomkowie zubożałej podkaliskiej szlachty sprowadzili się do Warszawy z kilkoma rublami w kieszeni. Pani Adela Jabłkowska otworzyła niewielki sklepik z towarami kolonialnymi i pasmanterią przy ul. Widok. Sklep rozrastał się, zmieniał lokalizację, aż rodzina zdecydowała się na budowę własnego, okazałego domu handlowego.
Projekt zamówiono u wziętego duetu architektów, Franciszka Lilpopa i Karola Jankowskiego. Kamień węgielny położono 4 września 1913 roku. Obiekt był gotowy do otwarcia czternaście miesięcy później.
Gmach reprezentuje wczesny, klasycyzujący modernizm. Słynne witraże Edmunda Bartłomiejczyka utrzymane są jednak w estetyce secesji. Nowoczesną, żelbetową konstrucję wykonała firma Martens i Daab. Budynek miał cztery windy: dwie dla klientów i dwie towarowe. Parter zajmowała galanteria, bielizna i pasmanteria, pierwsze piętro materiały i wykroje, a drugie – suknie i futra. Na trzecim sprzedawano meble, mieściła się tam też kawiarnia. Klientom udostępniono też ostatnią kondygnację, z ogrodem letnim, teatrzykiem dla dzieci i kolejną kawiarnią. Na piętrach czwartym i piątym mieściły się biura i magazyny. Mimo trwającej wojny światowej sklep funkcjonował dobrze i wyróżniał się zaopatrzeniem, mimo kłopotów z dostawami.
Firma zatrudniała w Warszawie aż 650 osób. Na tle epoki i konkurencji odznaczała się dobrymi warunkami pracy, „ludzkim” podejściem właścicieli do pracowników.
Późniejsze losy firmy to temat na inną opowieść. Warto jednak podkreślić, że mimo wojen, kryzysów i przebudów gmach Domu Towarowego zachował wiele elementów oryginalnej substancji, w tym wiele detali. Dzięki temu pozostaje jednym z nielicznych zachowanych świadków Warszawy przełomu wieków.
Na ilustracji ogłoszenie zamieszczone w „Kurierze” z 8 listopada 1914 roku.
