Kartka z kalendarza – 18 kwietnia
18 kwietnia 1854 roku zmarł w swym podwarszawskim majątku Józef Elsner, kompozytor, pedagog i działacz muzyczny, powszechnie znany jako profesor Fryderyka Chopina.
Urodził się w 1769 roku w Grodkowie na Śląsku. Uczył się i studiował (teologię i medycynę, dyplomu jednak nie uzyskał) we Wrocławiu. Tam też święcił triumfy jako solista i tam powstawały jego pierwsze kompozycje, wykonywane w kościołach dominikanów i jezuitów.
Jego kolejne przystanki, już jako zawodowego muzyka, to Wiedeń, Brno i Lwów. W tym ostatnim poznał i nawiązał współpracę z Wojciechem Bogusławskim. Do Warszawy przeniósł się w 1799 roku, wciąż pracując dla Bogusławskiego w Teatrze Narodowym i kierując zespołem operowym. Prowadził sztycharnię nut, wydawał czasopismo muzyczne, pisał recenzje i artykuły teoretyczne publikowane w ważnych europejskich pismach.
W 1814 roku rozpoczął działalność pedagogiczną. W latach 1826-31 wykładał w Szkole Głównej Muzyki, będącej częścią wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Warszawskiego. Jego najsłynniejszym uczniem był oczywiście Fryderyk Chopin. Muzyków łączyła nie tylko relacja mistrz-uczeń, ale i autentyczna przyjaźń.
Elsner był członkiem wielu towarzystw muzycznych, a także wolnomularzem. Należał do warszawskiej loży „Zur Halle der Beständigkeit”. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim. Nazwisko Elsnera zostało utrwalone w warszawskiej toponomastyce – w jej granicach znajduje się jego dawny majątek, późniejszy folwark, a dziś – obszar MSI Elsnerów. W miejscu jego dworku stoi dziś niewielki pomnik, odsłonięty w 2010 roku. Upamiętnia go również tablica na Dziekance, gdzie mieszkał, oraz ulica na Mokotowie.
Józef Elsner został zapamiętany jako pedagog, co zrozumiałe ze względu na sławę i talent jego najsłynniejszego ucznia. Jednak wielu muzykologów i krytyków wskazuje, że jego własna twórczość zasługuje na uwagę i docenienie. Ostatnie kilkanaście lat stoi właśnie pod znakiem renesansu, a nawet pewnej mody, elsnerowskich kompozycji i dziś mamy dostęp do licznych nagrań z jego muzyką. Komponował przede wszystkim muzykę religijną – msze, offertoria i oratoria, ale też świecką: osiem symfonii, kilkadziesiąt oper i dramatów muzycznych, mniejsze formy kameralne i symfoniczne. Proponujemy wysłuchanie mszy a-moll op. 81 z 1843 roku: https://www.youtube.com/
Portret autorstwa Maksymiliana Fajansa z 1853 za Wikipedia Commons.
