24
kwiecień
Zwiedzaj z SKPT – Węgrów
Węgrów to dziś dwunastotysięczne miasto w województwie mazowieckim, 70 km na wschód od Warszawy. Na pozór jedno z wielu nudnych miasteczek “Polski powiatowej”, w rzeczywistości stanowi bardzo ciekawy zespół zabytkowy, mogący się poszczycić atrakcjami historycznymi i artystycznymi z naprawdę wysokiej półki. Zapraszamy do zwiedzania!
Węgrowska parafia istnieje od początków XV wieku, a obecny kościół parafialny od pierwszej połowy wieku XVI. Gotycką świątynię ufundowali ówcześni właściciele miasta, Kiszkowie. W początku XVIII wieku został odbudowany – i przebudowany – według planów samego Tylmana z Gameren, a przy kościele powstał klasztor i kolegium komunistów (bartolomitów). W 1969 roku pobrali się tu Lech Wałęsa i pochodząca z podwęgrowskiej wsi Krypy Danuta Gołoś. Dziś kościół Wniebowzięcia NMP nosi godność bazyliki kolegiackiej. — w: Miasto Węgrów 
W XVI wieku właściciele miasta, Kiszkowie, byli zwolennikami Reformacji. Dlatego też fara w Węgrowie w latach 1558-1630 służyła zborom protestanckim – reformowanemu i braci polskich. Za sprawą rekatolicyzacji miasta i przebudowy kościoła w duchu baroku, program ikonograficzny świątyni ma wydźwięk zdecydowanie kontrreformacyjny. Cykl fresków Michała Anioła Palloniego z początku XVIII wieku stanowi imponującą apologię Kościoła rzymskiego. — w: Miasto Węgrów 
Tajemniczą, i chyba najbardziej znaną, atrakcją Węgrowa jest Lustro Twardowskiego. Datowane na XVI wiek zwierciadło miało należeć do słynnego maga. Związane są z nim liczne legendy, które najlepiej wysłuchać na miejscu. Lustro znajduje się w zakrystii bazyliki kolegiackiej i zawieszone jest na tyle wysoko, że niestety – lub na szczęście – nie można się w nim przejrzeć. — w: Miasto Węgrów 
Mimo utraty kościoła farnego, zbór protestancki w Węgrowie nie zaprzestał działalności. Wybudowany na przedmieściu drewniany kościół został jednak spalony w 1678 roku przez zakonników z pobliskiego klasztoru reformatów. Rok później powstała istniejąca do dziś drewniana kaplica. Jej dużo skromniejsza forma była efektem narzuconych przez katolików ograniczeń. Według lokalnej tradycji kościółek został wybudowany w zaledwie jeden dzień. — w: Miasto Węgrów 
Przy drewnianym kościele ewangelickim w Węgrowie znajduje się cmentarz, na którym pochowani są członkowie tutejszych zborów. Uważne oko dostrzeże charakterystyczne nazwiska należące do Szkotów, sprowadzonych do Węgrowa przez Bogusława Radziwiłła – tu np. burmistrza miasta, Archibalda Campbella. Niektóre nagrobki pochodzą nawet z XVII wieku, co czyni węgrowski cmentarz jednym z najstarszych tego typu zabytków w Polsce. — w: Miasto Węgrów 
Dzięki położeniu Węgrowa w województwie podlaskim I Rzeczypospolitej, miasta nie dotyczył zakaz sprawowania kultu dysydenckiego, obowiązujący na Mazowszu. Dlatego też węgrowska parafia luterańska, powołana w 1650 roku niejako równolegle od istniejącej już wcześniej parafii reformowanej, sprawowała opiekę nad luteranami z Warszawy. Warszawscy ewangelicy tego wyznania doczekali się własnej parafii i kościoła dopiero w czasach Stanisława Augusta. Natomiast nowy, murowany kościół ewangelicki Świętej Trójcy w Węgrowie powstał w pierwszej połowie XIX wieku i jest niewielką, klasycystyczną świątynią, do dzisiaj służącą jednej z najstarszych wciąż działających parafii luterańskich w Polsce. — w: Miasto Węgrów 
Niektóre ulice Węgrowa zachowały dawną, XIX-, a nawet XVIII-wieczną drewnianą zabudowę. Takie domy znajdziemy w dawnej dzielnicy protestanckiej, której osią jest ul. Narutowicza (na zdjęciu), w dzielnicy katolickiej, przy ul. Kościuszki, a także w części żydowskiej, przy ul. Zwycięstwa. — w: Miasto Węgrów 
Najsłynniejszym, obok Bogusława Radziwiłła, właścicielem Węgrowa był Jan Dobrogost Krasiński. W odróżnieniu od protestanckiego poprzednika, był on zdeklarowanym katolikiem i promotorem rekatolicyzacji miasta. Jednym z elementów tego procesu było sprowadzenie do miasta zakonu reformatów i ufundowanie im klasztoru. Kościół św. Antoniego i św. Piotra z Alkantary jest jednym z cenniejszych zabytków architektury barokowej w regionie. Kościół zdobią freski Michała Anioła Palloniego, a krucyfiks w ołtarzu głównym jest przypisywany Andreasowi Schlüterowi. — w: Miasto Węgrów 
W kościele poreformackim w Węgrowie pochowany jest jego fundator i jeden z najpotężniejszych magnatów przełomu XVII i XVIII wieku – Jan Dobrogost Krasiński. Imponujące epitafium, wykonane jeszcze za jego życia, znajduje się dokładnie nad miejscem pochówku. Odważni mogą zejść do krypt, by obejrzeć sarkofag wojewody i liczne trumny, złożone tam przed wiekami. — w: Miasto Węgrów 
Pomnik – lapidarium na dawnym cmentarzu żydowskim upamiętnia tragiczny los węgrowskich Żydów. Przed II wojną światową stanowili oni około połowy populacji Węgrowa. W 1940 roku Niemcy ustanowili zamkniętą (choć nieogrodzoną) dzielnicę dla Żydów miejscowych, pochodzących z okolicznych miejscowości oraz deportowanych z Rzeszy. W 1942 roku getto, nie bez aktywnego udziału polskich sąsiadów, zostało zlikwidowane. Większość żydowskich mieszkańców zginęła w obozie w Treblince, część zaś na miejscu. Po likwidacji getta zburzono węgrowskie synagogi i domy modlitwy. — w: Miasto Węgrów
