Maj 2020

Dziś mija 60 lat od podpisania umowy międzynarodowej, która rozsławiła Warszawę na cały świat. 14 maja 1955 r. zgromadzeni w Sali Kolumnowej Pałacu Rady Ministrów przedstawiciele ZSRR, NRD, Czechosłowacji, Rumunii, Bułgarii, Albanii i Polski podpisali Układ o Przyjaźni, Współpracy i Pomocy Wzajemnej, powszechnie znanym jako Układ Warszawski. Podpisanie tego sojuszu było odpowiedzią Związku Radzieckiego, który był jego głównym inicjatorem, wobec przyjęcia do struktur NATO Zachodnich Niemczech. Chociaż flaga ZSRR nie zajmowała centralnego miejsca w herbie Układu, to jednak kluczową rolę odgrywali towarzysze radzieccy. Na czele wojsk Układu stał zawsze marszałek radziecki, a pierwszy pełnił tę funkcję Iwan Koniew. Celem koordynacji i bieżącego funkcjonowania sił zbrojnych powołano szereg Komitetów i innych ciał doradczych. Główną siedzibą Układu, co nie budzi raczej zdziwienia, została Moskwa. Układ Warszawski został zawarty na 30 lat, a przetrwał do 1991 r. kiedy to w Budapeszcie został oficjalnie rozwiązany. Wcześniej w 1968 r. struktury sojuszu opuściła Albania, która wybrała inną drogę dojścia do komunizmu. Podpisanie Układu Warszawskiego przez premiera Józefa Cyrankiewicza, źródło: naukawpolsce.pap.pl

Jeśli zastanawiają się Państwo, jaki fragment dawnej Warszawy prezentuje powyższa rycina i nie znajdują satysfakcjonującej odpowiedzi, to prosimy się nie martwić. To nie Warszawa, a przynajmniej nie do końca. 15 maja 1776 roku otwarto w dawnych ogrodach Czapskich, wówczas już należących do Marii Anny Brühlowej, miejsce rozrywki dla zamożnych warszawiaków. W ogrodzie stanęły cztery pawilony, symbolizujące cztery pory roku, w których serwowano posiłki i przygrywała orkiestra. Cały ogród był obficie iluminowany, a codziennie urządzano pokazy fajerwerków. Założycielami przedsięwzięcia byli dwaj dżentelmeni: bankier Fryderyk Kabryt, który wniósł kapitał oraz Franciszek Ryx, kamerdyner królewski i ekspert w organizowaniu wszelakich rozrywek. Panowie nazwali swój ogród, zgodnie z obowiązującą w całej Europie modą, "Vauxhall", od słynnych i wyrafinowanych londyńskich "Vauxhall Gardens". Jak już wspomnieliśmy, ogród był przeznaczony dla warstw wyższych. Wstęp do niego kosztował 4 złp, a z prawem korzystania z pawilonów - 8 złp. Była to znaczna kwota, nawet jednak, gdyby ktoś spoza towarzystwa ją uzbierał, to poinformowano by go, że "dostęp dla pospólstwa i osób w liberii zabroniony". Ogród swój charakter utracił ostatecznie w latach 70. XIX wieku, kiedy to ówcześni właściciele, Przeździeccy, rozparcelowali ogród, wyburzyli zamykającą go od Nowego Światu kamienicę, a główna aleja stała się ulicą. Nazwano ją oczywiście Foksal, od spolszczonej nazwy ogrodu. Ulica zmieniała nazwę kilkukrotnie. W latach 1934-39 była ulicą Pierackiego, zaś w latach 1946-50 - Jugosławiańskiej Brygady Pracy. W 1950 Jugosławia była już be, więc przywrócono historyczną nazwę. A na ilustracji - Vauxhall Gardens na rycinie Samuela Vale'a z 1751, za british-history.ac.uk.